مکرمه قنبری

مکرمه قنبری، مشهورترین نقاش خودآموخته‌ی ایران، در روستای دری کنده‌ شهرستان بابل دیده به جهان گشود. به اقرار خودش, جوشش درونی وی برای خلق طرح‌ها و تصاویر از همان زمان کودکی و به‌صورت بازی با گل و خاک خود را آشکار می‌ساخت. این میل باطنی بعدها به‌صورت آرایشگری به خصوص آرایش عروس‌های دهکده ادامه پیدا کرد. وی که از ده سالگی شروع به کار کرده و روزگار پر نشیب و فرازی را می‌پیمود تا ۶۷ سالگی تصمیمی برای نقاشی‌کردن نداشت و در طول این سال‌ها ۹ بچه تربیت کرده و به عنوان خياط، آرایشگر، ماما و طبيب محل به فعالیت می‌پرداخت. تا زمانی که بر اثر یک حادثه شور و جوشش درونی وی نمود بیرونی یافت: «مكرمه گاو محبوبی داشت که برای چرانیدن آن مجبور بود روزانه مسافتی طولانی را بپیماید و پس از چندی وی بیمار شد و فرزندانش که نگران سلامتی مادر بودند بدون اطلاع قبلی اقدام به فروش حیوان کردند. پس از آن زمان مکرمه بسیار غمگین شد و برای غلبه بر احساساتش به نقاشی پناه برد. او که حتی قادر به خواندن و نوشتن نبود، بدون هیچ‌گونه آموزش رسمی دست به خلق تصاویری فوق‌العاده زد. 

اولین کارش را که پرتره‌ای از یک گاو بود با گل و خاک روی سنگ نقاشی کرد. سپس تمام دیوارهای خانه و درها، کدوهای حلوایی و هر آنچه را که می‌توانست پیدا کند، انباشته از طرح و رنگ می‌کرد تا زمانی که یکی از پسرانش که ماهانه برای ملاقات مادر از تهران روانه‌ی دری كنده می‌شد برای وی رنگ و کاغذ خرید. از همان روز تا زمان مرگ مکرمه به شکل خستگی‌ناپذیری نقاشی کرده است. امروز تمام خانه‌اش مملو از نقاشی‌هایی است که هر کدام راوی داستان‌هایی تلخ و شیرین از کتاب‌هایی چون قرآن، کتاب مقدس و زندگی خودش است؛ ماجراهای زندگی خودش همچون اعتراض همیشگی وي که چرا او را مجبور کردند در سن پایین همسر چهارم مردی میانسال شود. 

بانو مکرمه در مصاحبه‌ای که با خانم هالی انجام داد (کارگردان آمریکایی که فیلم مستندی از زندگی مکرمه ساخته است) چنین می‌گوید: «مدت چهارسال تنها شب‌ها نقاشی می‌کردم و هر گاه میهمان ناخوانده‌ای سر می‌رسید به سرعت همه وسایلم را پنهان می‌کردم، زیرا ذهنیت آن‌ها چنین بود که کاغذ و رنگ و قلم به چه درد یک کشاورز می‌خورد؟ من همیشه کاری برای انجام دادن دارم، در خانه هم کار می‌کنم هم نقاشی. هیچ‌گاه بیکار و بیهوده نزیستم، حتی مانند سایر خانم‌ها عادتی به خواب ظهر ندارم». 

نخستین نمایشگاه مکرمه در سال ۱۳۷۴ در گالری سیحون برپا شد و پس از آن هرساله نمایشگاه‌هایی را در همان گالری برگزار می‌کرد. همچنین در سال ۱۳۸۴ نمایشگاهی از نقاشی‌های او در شهر لس‌آنجلس برپا شد. وی در فستیوال فیلم رشد جایزه‌ی مخصوص هیئت داوران را به همراه جایزه ویژه‌ی فستيوال ادبی هنری روستا دریافت کرد. همچنین در سال ۲۰۰۱ به عنوان بانوی نقاش سال کشور سوئد انتخاب شد. «مكرمه - خاطرات و رویاها» نام فیلم مستندی است، درباره‌ی زندگی و آثار مکرمه که توسط کارگردان نامی ایرانی ابراهیم مختاری ساخته شده و در چندین فستیوال بین‌المللی اکران شده است. سرانجام بانو مكرمه قنبری در شهریور 1384 چشم از جهان فروبست.